Echt anders.

Die oversteek was er een met nogal wat geschommel. De avond voor vertrek was het al hard gaan waaien en er waren flinke koppen op het water van Straat Gibraltar. De lekkere koffie op de boot hield ons op de been.
Het begon al goed in Marokko, iedereen was erop gespitst een dongel te kopen voor het mobiele internet van Maroc Telecom, zodat het winkeltje in de Marjane in Tetouan al gauw uitverkocht was. Herkansing in de volgende!
De kustweg N16 is al jaren in staat van reconstructie. Nu kregen we in het eerste traject tot Oued Laou de volle laag van de werken in uitvoering: zand, gaten en stenen. Maar het wordt mooi, zoals we verderop zagen richting Al Hoceima, daar is het klaar en je rijdt over fluweel. Voor we daar waren moesten we een heel stuk door het Rifgebergte en daar hing de mist op een hoogte van ongeveer 1500 m., juist de hoogte waarop de weg ligt. Dit betekende dat we zo'n 70 km in mist met soms niet meer dan 10 m. zicht voortkropen en jammer genoeg niets van het mooie landschap zagen. In Al Hoceima bleek het strand, waar we altijd stonden, niet meer beschikbaar te zijn, er wordt een enorm hotelcomplex gebouwd wat de mooie baai grondig verpest. Hopelijk komen er genoeg gasten om al die kamers te vullen, hoewel ze op 't piepkleine strandje zullen moeten gaan stapelen. We mochten op de parkeerplaats van de haven staan, die met 21 wagens ruim gevuld was. Het visrestaurant daar is nog steeds uitstekend, zodat we vol goede moed aan de volgende etappe begonnen. Het weer lijdt onder een depressie in de Middellandse Zee, deze zou ons nog een tijdje achtervolgen.
Saidia zorgde zoals altijd voor verrassingen: camping op slot, bewaker afwezig en dan maar weer bellen. Na een uurtje ging de poort open en konden we erop. De camperaar verlangt naar een warme douche en die was er! Vanuit Saidia maakten we een bustocht naar Oujda, vlak tegen de grens met Algerije. Hier komen weinig toeristen, maar dat gaat veranderen: onze koffiestop vond plaats op het supermoderne vliegveld van de stad, waar die dag wel 4 vliegtuigen vertrokken! Nu word je niet lastig gevallen in de soek, niemand wil je iets verkopen, niemand spreekt je aan. Een leuke wandeling was het met daarna een bezoek aan de graftombe van Sidi Yahyah, een 18e-eeuwse heilige, wiens graf voornamelijk door vrouwen wordt bezocht. Het viel ons op hoe tolerant de bezoeksters waren ten opzichte van ons, we liepen volgens voorschrift 7 rondjes om de tombe, maar bepaald niet in stilte. Sidi Yahyah wordt ook wel Johannes genoemd, maar het is vast niet de Doper, want diens hoofd ligt op verschillende plaatsen "begraven", een raadsel op zich.
Op weg naar Bab Boudir, een hooggelegen, vrijwel verlaten dorpje in het Nat. Park Jebel Tazzeka, was Rob juist bezig om in een onmogelijke houding vanuit de auto een paar valken op de foto te zetten, toen er een tegenligger stopte met de woorden "geniet er maar gerust van meneer, als ge maar in Nederland vertelt hoe mooi Marokko is" Dit met een mooi Vlaams accent, kennelijk geleerd door veel naar de heer De Winter te luisteren.
Voor Fes hadden we al stevige regenbuien en de camping daar was dan ook nat. 's Nachts werd er nog wat water toegevoegd, we moesten slalommen tussen de plassen om met droge voeten de bus te bereiken. De excursie in Fes was geweldig en vooral de fotografen waren blij, het stof was uit de lucht met heldere foto's als resultaat.
In Sefrou hadden we weer onze Duitstalige gids, die ons vermaakte met gezang en grapjes. Zijn tanden zijn in de loop der jaren gereduceerd in aantal, hij is wat moeilijk te verstaan. We bezochten naast de soek een voormalig joods weeshuis met school, de bijbehorende synagoge, die 3 jaar geleden nog een verwaarloosde aanblik bood, was helemaal fris in kleur geverfd, bankjes schoon, deurtjes hersteld. We vermoeden dat bezoekende Israeliers een bijdrage leveren om het geheel in stand te houden, Sefrou zelf heeft geen joden meer, alleen de bewaakster schijnt nog van joodse afkomst te zijn. Rob had een paar jaar geleden foto's van twee ambachtslieden in de soek gemaakt, een smid en een houtbewerker.Met de afdrukken op zoek naar de twee en ze zaten nog op dezelfde plaats. Tot tranen geroerd nam men de foto's in ontvangst, de merci's waren niet van de lucht en de printjes werden zorgvuldig in portemonnees gestopt.
De hele route door de Midden-Atlas was het weer niet geweldig, harde wind en lage temperaturen. De nieuwe camping in Azrou ligt hoog, vanuit dit Arabische nepkasteel heb je een prachtig uitzicht. Een camping met sanitair zo mooi als we nog nooit in Marokko hadden gezien, het is een project van de Arabische Emiraten, die ook op andere plaatsen in Marokko flink aan het investeren zijn.
Het klooster in Midelt waar we met een klein groepje het borduur- en weefatelier bekeken, heeft naast 7 oude Europese nonnen ook enige tientallen jonge zusters, vnl. uit Afrikaanse en Aziatische landen, de kloostergemeenschap bloeit in dit islamitische land. Het atelier verschaft werk (dus inkomen) aan 80 vrouwen uit de stad. Er was een klasje leerlingen bezig om het prachtige borduurwerk te leren; de opleiding duurt 4 jaar, pas daarna zijn de techniek en de oude patronen, die uit het hoofd gemaakt worden, voldoende in de vingers.
Met het verblijf in Merzouga bij onze vriend Brahim hadden we weer geluk. Helder blauwe lucht, zonnig en frisse wind. Vooral 's avonds en 's morgens genoten we van de schaduwen op de zandduinen, waar een groepje kamelen met een "blauwe man" soms voor de juiste sfeer zorgt. Jammer genoeg wordt de rust vaak verstoord door voorbijrazende quads en motorfietsen, de moderne toerist heeft niet meer genoeg aan een kamelenrit.
We moeten wel toegeven, dat ook onze groep veel plezier had tijdens de jeeptoer, die ons rondom de zandduinen bracht, met een bezoek aan een oude mijn en fossielen zoeken, beide dicht bij de Algerijnse grens, die al jaren gesloten is. Deze sluiting brengt de nomaden sinds die tijd in een lastige positie, hun gebied wordt steeds kleiner en ook voor deze mensen is de trek naar de stad vaak onvermijdelijk. Campingbaas Brahim vertelde ons dat zijn familie nomaden waren tot zijn vader besloot zich te vestigen en een huis bouwde, waar hij gastenkamers had voor nomaden die de markt in de stad wilden bezoeken. Later kwam de camping erbij en zo hebben deze nomaden zich aangepast, hoewel hun "kapitaal"nog steeds uit schapen bestaat, zoals we tijdens het bezoek aan het familiehuis zagen.
Thee en koekjes smaakten daar weer goed!
Tot de volgende keer, allemaal de hartelijke groeten van Rob, Inge en Birka.